Δι-ημερίδα του Παγκόσμιου Δικτύου Παρατηρητηρίων Βιώσιμου Τουρισμού (INSTO)
Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού, Μαδρίτη 13-14/12/2017
H δι-ημερίδα
ξεκίνησε με συνάντηση εργασίας μεταξύ των Παρατηρητηρίων που λειτουργούν και
όσων έχουν εκφράσει την επιθυμία να ενταχθούν στο δίκτυο.
Η συνάντηση είχε
ως στόχο να παρουσιαστούν οι καλές πρακτικές που υπάρχουν στα διαφορετικά
Παρατηρητήρια σχετικά με τη λειτουργία τους (κόστος λειτουργίας, ανθρώπινο
δυναμικό, μέτρηση βιωσιμότητας τουρισμού, χρήση μέσων επικοινωνίας, διαχείριση
συμμετοχικών διαδικασιών) και τη καθημερινή τους λειτουργία. Ιδιαίτερη σημασία
δόθηκε στη εγκαθίδρυση των συμμετοχικών διαδικασιών τόσο σε ότι αφορά στη
παροχή πληροφοριών από δημόσιους φορείς και ιδιωτικές επιχειρήσεις προς τα
Παρατηρητήρια, αλλά και στην «επιστροφή» της πληροφόρησης προς τους χρήστες με
στόχο να βελτιώσουν τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων, τόσο σε επιχειρηματικό όσο
και σε συλλογικό επίπεδο.
Από πολλούς
συμμετέχοντες εκφράστηκαν προβληματισμοί σχετικά με τη δυνατότητα σωστής
αποτύπωσης των τουριστικών ροών (με ή χωρίς διανυκτέρευση) ειδικά με τον
πολλαπλασιασμό των μορφών καταλυμάτων και ειδικά της ραγδαίας εξάπλωσης της
οικονομίας διαμερισμού.
Από το
Παρατηρητήριο της Βαρκελώνης που λειτουργεί στη βάση συνεργασίας της πόλης της
Βαρκελώνης, της Επαρχίας της Βαρκελώνης και του Τουριστικού Συμβουλίου που
λειτουργεί με συμμετοχή του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα) υπογράμμισε τη
σημασία της αναδιανομής των τουριστικών ροών στην ευρύτερη περιοχή ώστε να
αντιμετωπιστούν προβλήματα υπερπληθυσμού και αντιδράσεων από τους μόνιμους
κατοίκους μέσα από την εμπλοκή των τοπικών και τον έλεγχο ικανοποίησης τους,
σχέδιο περιορισμό στη κατασκευή νέων υποδομών και ανωδομών με ένταξη του
τουριστικού σχεδιασμού στον σχεδιασμό της πόλης, τη σύνδεση δεικτών με
πολιτικές (όπως πχ τη θέσπιση φόρων), την διερεύνηση καινοτομικών λύσεων που θα
επιτρέψουν τη βελτίωση των επιδόσεων κλπ. Υπογράμμισε ιδιαίτερα, την αλλαγή της
ουσίας της λειτουργίας των Φορέων Προβολής Προορισμών (DMO) σε Φορείς Διαχείρισης και Προβολής (DMMO) προσαρμοζόμενοι στις νέες συνθήκες.
Από το
Παρατηρητήριο της Florida υπογραμμίστηκε η συνεργασία με μεγάλους φορείς της περιοχής με στόχο
την υλοποίηση προγραμμάτων για τη βελτίωση της διαχείρισης περιβάλλοντος με
έμφαση στις ακτές και τις παράκτιες ζώνες.
Από το
Παρατηρητήριο Guantajuato (Μεξικό) δόθηκε έμφαση στη συνεργασία με τις τοπικές επιχειρήσεις και
την επικοινωνία μαζί τους μέσα από μια web πλατφόρμα. Η συνεργασία αυτή δεν υλοποιήθηκε αυτόματα αλλά
απαιτήθηκε μια περίοδος 2 χρόνων για την οικοδόμηση συνθηκών εμπιστοσύνης
μεταξύ των ιδιωτών και της δομής του Παρατηρητηρίου. Σημαντικό στοιχείο είναι η
σύνδεση του τοπικού Παρατηρητηρίου με το Εθνικό.
Από τη πλευρά μας
υποστηρίξαμε ότι στον νησιωτικό χώρο είναι ευκολότερος ο προσδιορισμός των
τουριστικών ροών λόγω καταγραφής τους στις εισόδους κάθε νησιού (λιμάνι και
όπου υπάρχει αεροδρόμιο) που επιτρέπει την εκτίμηση του αριθμού των αφίξεων και
των διανυκτερεύσεων. Υπογραμμίστηκαν η μεγάλη εποχικότητα και η περιβαλλοντική
ευαισθησία των νησιών λόγω των περιορισμένων πόρων (κυρίως γης, αλλά και νερού
και ενέργειας). Τέλος επισημάνθηκε η έλλειψη τιμών αναφοράς (benchmarking) σε ότι αφορά ημερήσιες αποδόσεις ώστε να
μπορούν οι προορισμοί να αξιολογούν τις δικές τους επιδόσεις.
Η πρώτη
συνεδρίαση ήταν αφιερωμένη στο πως οι τοπικοί φορείς υποστηρίζουν την εφαρμογή
των παγκόσμιων στόχων βιώσιμης ανάπτυξης (SDGs) μέσα από παρουσιάσεις των Παρατηρητηρίων. Οι εκπρόσωποι των
Παρατηρητηρίων αναφέρθηκαν στις δράσεις τους και στη δυσκολία επίτευξης των
στόχων.
Η δεύτερη
συνεδρίαση είχε ως θέμα τις ενέργειες εκείνες που ως καταλύτες επηρεάζουν την
πορεία του τουρισμού ως προς τη βιωσιμότητα του.
Η τρίτη
συνεδρίαση εστίασε στη σημασία των
γεω-χωρικών δεδομένων στην εκτίμηση της τουριστικής δραστηριότητας. Ιδιαίτερη
έμφαση δόθηκε στις δυνατότητες γρήγορης καταγραφής της συμπεριφοράς των
τουριστών με τη χρήση big data από εταιρείες κινητής τηλεφωνίας,
από κοινωνικά δίκτυα, από χρήση πιστωτικών καρτών αλλά ταυτόχρονα και τους περιορισμούς
οι οποίοι υπάρχουν. Ο εκπρόσωπος της EUROSTAT ανέφερε τις πρωτοβουλίες που έχει
αναλάβει η υπηρεσία του τόσο στην αξιοποίηση των big data όσο και στην γεωγραφική ανάλυση των δεδομένων ώστε να υπάρχει παροχή
πληροφορίας σε επίπεδο κατώτερο και αυτό του NUTS3 (νομοί). Παράλληλα παρουσιάστηκαν στοιχεία της 1ης
έκθεσης που ετοιμάζει ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος (ΕΕΑ) με θέμα
«τουρισμός και περιβάλλον» και για τη διαδικασία παραγωγής τακτικών εκθέσεων
στο θέμα αυτό.
Η τέταρτη
συνεδρίαση ήταν αφιερωμένη στο πως μπορεί να συνδεθεί ο τουρισμός με τον στόχο
της κυκλικής οικονομίας με παραδείγματα που παρουσιάστηκαν σχετικά με τα
περισσεύματα τροφής και τη δράση «food waste» της ΕΕ, την
εφαρμογή του κύκλου ζωής στις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις κλπ
Τη συνάντηση
έκλεισε ο ΓΓ του ΠΟΤ Ταλέμπ Ριφαϊ που υπογράμμισε τη σημασία των Παρατηρητηρίων
στους αναγκαίους μετασχηματισμούς που πρέπει να υπάρξουν στον τουρισμό που
συνεχίζει να αφορά όλο και περισσότερους κατοίκους του πλανήτη με βάση τον
αριθμό των μετακινήσεων παγκόσμια ώστε να συμβάλει σε έναν βιώσιμο κόσμο
σύμφωνα τους παγκόσμιους στόχους βιωσιμότητας (SDG’s) για το 2030.
