Laboratory of Island Developement: ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ – ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΑΦΙΞΕΩΝ ΣΤΗ ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ

Η παρακολούθηση του αριθμού των αφίξεων σε έναν προορισμό αποτελεί μια λειτουργία κλειδί για το Παρατηρητήριο Τουρισμού αφού αποτελεί τη βάση υπολογισμού των διανυκτερεύσεων. Οι τελευταίες καταγράφουν σε φυσικές την πραγματική παραγωγή της τουριστικής δραστηριότητας και επί αυτών μπορεί να γίνουν ασφαλέστερες εκτιμήσεις για τα οικονομικο-κοινωνικά αποτελέσματα και τις περιβαλλοντικές πιέσεις του τουρισμού σε έναν προορισμό. Η καταγραφή των αφίξεων σε έναν νησιωτικό προορισμό είναι ευκολότερη, δεδομένων των περιορισμένων τρόπων άφιξης σε ένα νησί και της βελτίωσης που υπάρχει στην αξιοπιστία της καταγραφής στα πλοία (ηλεκτρονικά εισιτήρια).

Η έγκαιρη καταγραφή και ανάλυση των αφίξεων, μπορεί να δώσει στον Φορέα Διαχείρισης του Προορισμού, πολύτιμες πληροφορίες για έγκαιρες κινήσεις που είτε αφορούν την τρέχουσα τουριστική περίοδο αν χρειάζεται να γίνουν «διορθωτικές κινήσεις» είτε την προετοιμασία της επόμενης περιόδου, αφού πολλές αποφάσεις τόσο από τη πλευρά των Τ.Ο και των αεροπορικών εταιρειών όσο και από τη πλευρά της προσφοράς λαμβάνονται τότε.

Η εξέλιξη των αφίξεων στη Σαντορίνη εξετάζεται τόσο σε βάθος χρόνου με βάση τα ετήσια δεδομένα αφίξεων επιβατών με τα διαφορετικά μέσα, όσο και η εποχική τους διακύμανση των τελευταίων ετών. Παράλληλα γίνεται ανάλυση των αφίξεων με βάση τη χώρα προέλευσης των πτήσεων charter γεγονός που δίνει μια «εικόνα» των εθνικοτήτων που προτιμούν τον συγκεκριμένο προορισμό.

Με βάση τα στοιχεία των αφίξεων στη Σαντορίνη με όλα τα μεταφορικά μέσα στη περίοδο 2000-2015, καταγράφεται ένας υπερδιπλασιασμός τους παρά τις διακυμάνσεις λόγω της κρίσης (μικρή μείωση το 2010 και μεγαλύτερη το 2012) με αποτέλεσμα οι συνολικές αφίξεις να αγγίξουν το 1εκ το 2011 και να το ξεπεράσουν το 2014, ξεπερνώντας το 2015 και το 1,5 εκ. από 750.000 το 2000.

Η κατανομή και η εξέλιξη κατά μέσο παρουσιάζει σημαντικό ενδιαφέρον:

- Η συνολική αύξηση που καταγράφηκε στη περίοδο αυτή αφορά και τους τρεις τύπους μέσου άφιξης έστω και με διαφορετικό ποσοστό και εξέλιξη από χρόνο σε χρόνο που αποτυπώνει τόσο τις «κρίσεις» (παγκόσμια και εθνική), όσο και τις αλλαγές του δικτύου.

- το πλοίο συνεχίζει και αποτελεί το πλέον δημοφιλές μέσο αφού εξακολουθεί και μέσα στο 2015 να διακινεί πάνω από το 50% των επιβατών, παρ’ότι το 2009 είχε φτάσει να διακινεί το 65%. Επομένως οι διαφορές είναι πολύ μικρότερες όταν γίνουν σε σύγκριση με το 2000 , παρά με το 2005 ή και αργότερα όπου και διαπιστώνεται σημαντική μείωση του μεριδίου των αφίξεων με πλοίο.

- Ο απόλυτος αριθμός των αφίξεων με πτήσεις εσωτερικού υπερέβη για πρώτη φορά εκείνων του εξωτερικού το 2015 έστω και κατ’ελάχιστο, φτάνοντας το 23,38%, ενώ το 2005 ήταν μόλις 15,44% και μέχρι το 2014 κάτω από 20%. Το γεγονός αυτό που φαίνεται να οφείλεται στην δραστηριοποίηση στην εσωτερική αγορά της Raynair με αποτέλεσμα τόσο την αύξηση της διαθεσιμότητας θέσεων, αλλά και στη μείωση των τιμών. Το φαινόμενο αυτό φαίνεται να επιβεβαιώνεται και από τα μηνιαία στοιχεία από τον Νοέμβριο του 2015 και μετά όπου φαίνεται μια «μετακίνηση» επιβατών από το πλοίο στο αεροπλάνο.

- Το ποσοστό των αφίξεων με πτήσεις εξωτερικού (πτήσεις charters) έχει τις μικρότερες διακυμάνσεις και παραμένει περίπου το ίδιο το 2015 σε σύγκριση με το 2000.

Εξετάζοντας τα δεδομένα κατά μήνα για τη περίοδο 2012-2015:

- Παρατηρούμε μια βελτίωση της εποχικότητας αφού οι αφίξεις το δίμηνο Ιουλίου - Αυγούστου υποχωρούν από 43% το 2012 σε 38,8% το 2015 και για το τετράμηνο Ιουνίου-Σεπτεμβρίου από 74,5% σε 69,9% (πίνακας 3). Ο Μάιος είναι ο μήνας που σημειώνει την υψηλότερη μεταβολή στο ποσοστό συμμετοχής (από 8,6% και 10,9%), ενώ μικρές αυξήσεις καταγράφονται τους μήνες Μάρτιο-Απρίλιο και Οκτώβριο-Νοέμβριο.

- Με βάση την υπόθεση εργασίας που έχει υιοθετήσει το Εργαστήριο Τοπικής και Νησιωτικής Ανάπτυξης, η εκτίμηση του αριθμού των επισκεπτών του νησιού για τα έτη 2012-2015 καταγράφεται στον πίνακα 4. Υπολογίζονται μόλις 750.000 το 2012 (μια κακή χρονιά ειδικά για το εσωτερικό τουρισμό) και ανέρχονται σε 1,35 το 2015 λόγο υψηλότερες από εκείνες του 2014.

Σε ότι αφορά τις αφίξεις ανά εθνικότητα (Πίνακας 6), επιβεβαιώνεται ο σημαντικός ρόλος των Ιταλών που φαίνεται να ξεπερνούν τους Βρετανούς τα τελευταία χρόνια. Και οι δύο εθνικότητες βρίσκονται σε μεγάλη αύξηση και καλύπτουν το 54% των συνολικών αφίξεων με περίπου 100 χιλιάδες για κάθε χώρα, έναντι 350 χιλιάδων στο σύνολο των αφίξεων εξωτερικού. Ακολουθούν σε σημαντική απόσταση οι προερχόμενοι από Αυστρία (31951), από Γαλλία (20543) και από Γερμανία (14.639). Οι τελευταίοι καταγράφουν μια μικρή κάμψη όπως και όλοι οι σκανδιναβοί, γεγονός που θα πρέπει να αξιολογηθεί.

Κρουαζιέρα: οι αφίξεις πλοίων και επιβατών κρουαζιέρας καταγράφει αυξομειώσεις κατά τη περίοδο 2010-2015 με τα 2 τελευταία χρόνια να βρίσκεται σε ανοδική πορεία. Ειδικά ο αριθμός επιβατών που το 2010 ήταν 669.025 άτομα και 853.561 το 2011, έφτασε το 2015 σε 805.299 (πίνακας 5)

Τι γίνεται το 2016; Τα στοιχεία (Πίνακες 2 & 4) αφορούν τους 6 πρώτους μήνες.

Σε ότι αφορά τις συνολικές αφίξεις με όλα τα μέσα καταγράφεται μια μικρή μείωση της τάξης του 1,5% που όμως «κρύβει» πολλές εσωτερικές διαφοροποιήσεις που πρέπει να ληφθούν υπόψη στις όποιες εκτιμήσεις στο μέλλον

- Οι αφίξεις με πτήσεις εσωτερικού είναι ιδιαίτερα αυξημένες όπως και τους τελευταίους μήνες του 2015, σε βάρος των μετακινήσεων με πλοίο: οι πρώτες αυξήθηκαν από 147 (2015) σε 189 χιλιάδες (2016) και οι δεύτερες μειώθηκαν από 300 σε 235 χιλιάδες αντίστοιχα. Καταγράφεται μια μείωση της τάξεως των 20.000 ατόμων.

- Οι αφίξεις με πτήσεις εξωτερικού συνεχίζουν να αυξάνονται: το πρώτο εξάμηνο του 2016 ήταν 116.754, ενώ το αντίστοιχο διάστημα του 2015 ήταν 105.601.

- Με βάση την εκτίμηση αφίξεων τουριστών και παραθεριστών καταγράφεται μείωση: από 425 χιλιάδες το 2014 και 453 χιλιάδες το 2015, η εκτίμηση τους υπολογίζει σε 398 χιλιάδες.

- Οι αφίξεις κρουαζιέρας εμφανίζονται ελαφρά αυξημένες τόσο σε αριθμό σκαφών (από 192 σε 207) όσο και σε αριθμό επιβατών (από 250.455 σε 272.107).

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΠΙΝΑΚΩΝ – ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΩΝ

Πίνακας 1: Αφίξεις κατά μεταφορικό μέσο (2000-2015)

Ετος	ακτοπλοϊα	πτήσεις εσωτερικού	πτήσεις εξωτερικού	σύνολο	% ακτοπλοιας	% πτήσεων εσωτερικού	% πτήσεων εξωτερικού
2000	410878	146885	184681	742444	55.34	19.78	24.87
2005	520535	126006	169419	815960	63.79	15.44	20.76
2009	624405	161220	170090	955715	65.33	16.87	17.80
2010	572990	161553	181746	916289	62.53	17.63	19.84
2011	616289	173496	202139	991924	62.13	17.49	20.38
2012	485948	166786	200271	853005	56.97	19.55	23.48
2013	555180	185378	244449	985007	56.36	18.82	24.82
2014	811646	252223	310416	1374285	59.06	18.35	22.59
2015	832967	363212	357234	1553413	53.62	23.38	23.00